Atasözleri
"Atasözleri milli varlıklardır. Allah ve Peygamber sözleri gibi ruha işleyen bir etki taşırlar. Kitlelerin yüzyıllar boyunca kazandığı tecrübelerden doğmuştur. Milletin ortaklasa duygularını yansıtırlar." "Bir fikri, bir öğüdü mecaz yoluyla kısa ve kesin olarak anlatan eskiden beri söylenen gelmiş veciz sözler demektir atasözlerimiz. Atasözleri çoğunlukla halkın ortak görüş ve düşüncelerini, deneyimlerini dile getirir. Bütün toplulukların kendilerine mahsus atasözleri bulunmaktadır. Atasözleri edebi bir tür olarak bağımsız bir varlığa sahip değildir. Ya folklor türünden bir metin içinde veya günlük konuşmalarımızda geçer. Atasözlerini biçim ve muhteva olarak günlük konuşmalardan ayıran özellikleri de bunlardır." (www.alucra.com)
Bir deneme, tecrübe ve sosyal halk kültürü ürünü olan bu değerli sözlerden, köyümüzde en çok kullanılanlardan bazıları, alfabetik olarak aşağıda gösterilmiştir:
Aç goma hırsız olu, çok dööme arsız olu.
Aaç yaşiken eyilü.
Akıl yaşda deyil başdadu.
Alamıyan çöcüğe meme verilmez.
Anasına bak, gızını al.
Ayanı yorganuna göre uzad.
Bedava sirke, baldan datludu.
Besle gargayı, oysun gözünü.
Birelin nesi var, iki elin sesi var.
Birligden güved doğar.
Boonun işini yarına bırakma.
Dadlu dil yılanı delünden çıkaru.
Damliya damliya göl olu.
Ekmak buldun giriş, iş buldun sıvış
El delüye hasret, biz akıllıya.
Erken galkan yol alu, erken evlenen döl alu.
Ev alma, gomşu al.
Evdeki hesap çarşuya uymaz.
Gavun garpuz yata yata böyür.
Gızını döömiyen, dizini döver.
Gülme gomşuuva, gelü başuva.
Gün baddı, gavur yaddı.
Hazıra dağ dayanmaz.
Her goyun gendü bacaandan asulu.
İşliyen demür pas dutmaz.
İtinen dalaşmagdansa, yolu dolaşmag daha eyidü.
Kedi uzanamadu ete, mındar der.
Mart gapıdan bakduru, gazma küreg yakduru.
Misafir umduunu değil, bulduunu yer.
Namazda gözü olmıyanın, ezende gulaa olmaz.
Ne ekersen onu biçersin.
Sakla samanı, gelü zamanı.
Su uyur düşman uyumaz.
Sürüden ayrılanı gurd gapar.
Üzüm üzüme baka baka gararu.
Yalancının mumu yadsuya gada yanar.
Yaş kesen baş keser.
Deyimler
"Deyimler de atasözleri gibi bir milletin milli ruh, zevk, düşünüş, yasayış, tarih, eğitim, adet, gelenek, inanç ve dünya görüşü gibi çeşitli değerlerini ihtiva eden sözlü anlatım ürünleridir." "Deyimler (Tabirler), asil anlamlarından uzaklaşarak yeni kavramlar meydana getiren kalıplaşmış sözlerdir. İki veya daha çok kelimeden kurulu bir çeşit dil ifadesi olan bu sözler, duygu ve düşüncelerimizi, dikkati çekecek biçimde anlatan isim, sıfat, zarf, basit ve birleşik fiil görünüşlü gramer unsurlarıdır." (www.alucra.com)
Bu ifadeler bağlamında Köyümüzde eskiden beri pek çok deyim kullanılmakta ve yaşatılmaktadır. En fazla kullanılanları alfabetik sıraya göre şöyledir:
Alddan almag.
Ara bulmag.
Arıya girmeg.
Ayagda uyumag.
Böyüg söylemeg.
Böyüg gonuşmag.
Canı yanmag.
Can ciğer dosdu olmag.
Dadan gelüb baadakini goomag.
Derii görmeden, paçayı sıvamag.
Dikine gitmek.
Dil uzatmak.
Egmag elden su gölden.
Ekmag gavgası vermeg.
Ekmaanı daşdan çıkarmag.
Eline su dökmeg.
Elden ayakdan düşmeg.
Fitne sohmag.
Gabag dadı vermeg.
Gafadan atmag.
Gafası bozulmag.
Ganına girmeg.
Gendünü vermeg.
Göz goymag.
Gözden düşmeg.
Göve fırlamag.
Gulag vermeg.
İki eli yakasında olmag.
Înînen guyu gazmag.
İş dutmag.
Laf atmag.
Meydan okumag.
Saman altından su yörüdmeg.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder