Köyaltı Mevkiinden Bir Manzara
Hayır Duaları
"Dua, insanın kendisi ile içinde yaşadığı cemiyetin maddi refah ve manevi saadetinde yârdım ve merhametini istemek üzere Allah'a yaptığı bir hitap, bir sesleniştir. İptidaî cemiyetlerde inanç, sihir, büyü ve fallardan unsurlar alarak beslenen dualar, sağlık ve hastalık hallerinde, mahsulün bereketli olmasında, yağmurun yağmasında, tehlike ve felaketin mal ve mülke gelmemesinde; doğumdan ölüme kadarki bazı merasimlerde iyi ve doğru olduğuna inanılan müspet dileklerin ruhî ve fikrî ifadesini dilde kazanır. Umumiyetle anonim olan, bedenî, ruhî, iktisadî, içtimaî ve dinî ihtiyaçların meydana getirdiği bu dualar atalar sözü gibi 'hüküm' bildiren müspet dilek mahsulleridir. Eski Türkçemizde 'alkış: övme' denilirdi."( www.alucra.com )
Köyümüzde yaygın olarak kullanılan bazı hayır duaları alfabetik sıraya göre şunlardır.
Allah acu yüzü gösdermesin.
Allah analu babalu büyütsün.
Allah bu günümüzü aratmasın.
Allah acundumasun.
Allah azuzun dadunu bozmasun.
Allah beladan esirgesin.
Allah bereket versin.
Allah beterinden saglasın.
Allah bi yasdugda gocadsın.
Allah çekdümesün.
Allah darda gomasın.
Allah dert verüp derman aradmasın.
Allah dinden imandan ayurmasın.
Allah dooru yoldan ayurmasın.
Allah düşümesin.
Allah elden ayagdan düşümesin.
Allah elive goluva dert vermesin.
Allah evlat acısı gösdermesin.
Allah gönüve göre versin.
Allah hayırlı evlat nasip etsin.
Allah isleh etsin.
Allah işüvü rast getüsün.
Allah kabir azabı çekdümesin.
Allah kem gözlerden esirgesin.
Allah kimsî aç açug bırakmasın.
Allah kimsî açlınan terbiye etmesin.
Allah kötüye düsümesin.
Allah guru iftiradan saglasın.
Allah imandan, gurandan ayırmasın.
Allah nazardan saglasın.
Allah ne muradın varsa versin.
Allah ölenin acısını unuddumasın, başga acı da vermesin.
Allah (ölümü) gecinden versin.
Allah sabırlar versin.
Allah şaşurtmasın.
Allah seni affetsin.
Allah şifa versin.
Allah umdunu versin.
Allah utandumasun.
Allah yardımcın olsun.
Allah yoglug yüzü gösdermesin.
Allah zihin açukluu versin.
Allah ziyade etsin.
Bahdın açug olsun.
Bereketlü olsun.
Berhüdar ol.
Uvurlar olsun.
Beddualar
"Beddua, duanın aksi ve zıddı olan lanet, inkisar, bela ve gazap ifade eden menfi sözlerdir. Farsça 'bed' ve Arapça 'dua (çağırma)' kelimelerinin birleşmesinden yapılan bu tabiri, en eski Türk kaynaklarından XIX. asra kadarki kültür eserlerimiz ve sözlüklerimiz çok yaygın 'kargış' ve 'ilenç' kelimeleri ile karşılamışlardır. İste beddualar, bu ruh halini yasayan insanin en büyük kudreti olan Allah’ın kötülüğün cezalandırılmasını istemesi yolundaki dileklerinden doğan sözlü gelenek mahsulleridir.” ( www.alucra.com )
Köyümüzde, eski kuşakta bedduaların kullanımı yaygınsa da günümüzde kullanımı azalmıştır. Halen, özellikle kadınlar arasında daha çok kullanmakta olup, bunlar alfabetik olarak aşağıda sıralanmıştır:
Allah aaz dadinen yedümesin.
Allah belanı versin.
Allah beterini versin.
Allah canın alsın.
Allah eli gırsın.
Allah elime bagdusun.
Allah emdüün sütü bunundan getüsün.
Allah evlat yüzü gösdermesin.
Allah gahredsin.
Allah gözüü kör etsin.
Allah gün yüzü gösdermesin.
Allah iki yakan bi ariya getümesin.
Allah iki gözüü kör etsin.
Allah işiin gücüün rast getümesin.
Allah seni benden beter etsin.
Allah seni sürüm sürüm süründüsün.
Allah yidüz içdüz zehir zıkkım olsun
Allah’ından bul.
Boynun altında galsın.
Boyun posun devrülsün.
Burnundan fitil fitil gelsin.
Canın cehenneme.
Çenesi kesilesice.
Çolun çocun hayrını görme.
Çolun çocun ölüsünü öp.
Damarın gurusun.
Damında bayguşlar ötsün.
Ellerin gırılsın.
Elin ayan gurusun.
Emeglerim gözüve dizive dursun.
Emdüün süt burnundan gelsin.
Eşdüün guyuya düs.
Gan gusasica.
Gidişin olsun da gelişin olmasın.
Giddüün yerde gün görmiyesin.
Gözün çıksın.
Gözün kör olsun.
Gurban oldum Allah süründürsün.
Huyun gurusun.
Huzur bulama insallah.
Iki cihanda yüzün gülmesin.
Iki gözün önüve aksın.
Iki yakan bi ariya gelmesin.
Isin gücün ras gelmesin.
Kör olasica.
Mezerinde kemügleri sızlıyasıca.
Ocaan badsın.
Ocaan sönsün.
Paraan hayrını görme.
Sen baa eddin, Allah da saa edsin.
Seni dovuracaama daş dovursidim.
Senin evladın da, saa edsin.
Sevdüklerive gavuşma.
Soyun sopun gurusun.
Südüm haram olsun.
Sasdim elinden gahrolasica.
Yedüün içdüün gözüve dursun.
Yere batasica.
Yüzü gülmiyesice.
Zıkımın kökünü ye.
Yergiler
"Beddualarda, bir insan için olumsuz temennilerde bulunma amacı varken, yergiler ve hakaretler de karşıdaki insanı aşağılama, rencide etme, alaya alma ve kızdırma söz konusudur. Ancak 'nalet, domuz' gibi kelimelerin kullanılması, hoş karşılanmamaktadır."(www.alucra.com)
Yergi ve hakaret ifade eden pek çok kelime olsa da bunlardan bazıları şunlardır
Avanag
Ayu
Bön
Becerügsüz
Bulgar Toomu
Dangalag
Deve
Domuz
Dürzü
Ermeni
Ermeninin Dölü
Eşşeg
Eşşeg sıpası
Eşşeg olu eşşeg
Gaybana
Gavur
Gavurun Dölü
Gerizekalu
Guduz
Guduz Köpeg
Hayvan
Huysuz
Inek
It
Keriz
Köpek
Lanet
Mal
Manda
Manyag
Mendebür
Öküz
Pezeveng
Pislig
Sehdeker
Salag
Sersem
Serseri
Şerefsüz
Uyuz
Yüzsüz
Zibidi
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder