En az 10 kişiyle oynanan, kız-erkek karışık oynandığı gibi genelde kız çocuklarının severek oynadığı bir oyundur. Oyuncular aralarından iki kişi seçerler. Bunlardan biri “altın saat” diğeri “altın bilezik” ya da “elma” “armut” gibi farklı adlar alır. Sonra ikisi yüz yüze dururlar, elele tutuşup beklerler. Diğer çocuklar bunların çevresinde daire oluşturup dönmeye başlarlar. Daha sonra da bu ikisinin oluşturduğu kapıdan geçmek isterler ve;
-“aç kapıyı bezirgan başı”
-“kapı hakkın ne verirsin?”
-“arkamdaki yadigâr olsun”
tekerlemesinin ardından kapı görevi yapanlar kollarını kaldırırlar ve sıradaki çocuklar bu ikisinin kolları altından geçmeye başlarlar. Bu arada yüksek sesle söyledikleri şarkının ritmine uyarak başlarını sağa sola devirerek ve hoplaya zıplaya kapıdan geçip tekrar sıraya girerler. El ele tutuşan çocukların tercihine göre kolları altından geçmekte olan çocuklardan istedikleri kişiden başlayarak;
“birinci sıçan, ikinci sıçan, üçüncü sıçan kapana”
diye sayarak geçmekte olan çocukları yakalayıp yakalayıp bırakırlar. Başladıktan sonraki üçüncü çocuğu yakalayıp bırakmazlar. Kulağına eğilip gizlice “altın saat mı istersin altın bilezik mi?” diye sorulur. Gizlice sorulur, çünkü kimin saat kimin bilezik olduğunu diğerleri bilmezler. Verilen yanıta göre çocuk soruyu soranlardan birinin arkasına geçer. Bu işlem tüm çocukların iki gruba ayrılmasına dek sürer. Sonra her iki grup çocukları birbirlerinin bellerinden sıkıca tutarlar. Orta yere çizilen bir çizginin iki tarafında yer alan gruplar birbirlerini çekerek güç gösterisine girerler. Çizgiyi geçen grup oyunu kaybeder, yenik düşer.
Oyun Hakkında Değerlendirmeler.
—Bezirgan, ticaretle uğraşan ama tek amacı kar etmek olan kimselere verilen ad.
—Kapana kısılan çocuk, dört kol arasında sıkıştırılarak, hayatının tercihlerinden birisini yapmak zorundadır. Evet hayat memat meselesi halinde cereyan eden bu karar anında çok düşünmek lazımdır. Vurucu soru ise şudur:-''elma mı,armut mu?'' bu soruya cevap vererek, hayatınızdaki tercihi yapmış olursunuz ki, sonrası çekişmeceler, bilye gibi yerlere serilmeler, hiihoohalar vs..ler!
—ilkokul döneminde saçı toka dolu gezen kızların pek içli söyledikleri oyun şarkısıdır “aç kapıyı bezirganbaşı”. Boyun damarları patlayacak gibi fırlar, kaşlar Mustafa Keser gibi alnın ortasında (a)simetrik bir ters "v" halini alır. Bu hüznün nedenini yıllardır çözememişimdir...
—Kelimeyi incelersek, "tüccar başı" gibi bir anlam çıkan sıfattır. Bezirgân, tüccar demek olduğuna göre bezirgan başı da tüccarların başı, başkanı, esnaf odaları başkanı gibi bir şey olsa gerek. İnsanın aklına sarayın satın alma sorumlusu da gelmiyor değil tabi.
—Bezirgan başı en az kutu kutu pense kadar saçma bir oyun kırıntısıdır. İki tip el ele tutuşarak kapı taklidi yaparlar. Diğer oyuncularda “aç kapıyı bezirgân başı” nidalarıyla etraflarında dolanırlar. Sonra kapı kollarını yukarı kaldırır ve açılmış olur. Kapıdan geçen tipler, “birinci sıçan, ikinci sıçan, üçüncüsü ortada kalan” nidalarıyla ilerlerler. Sonra ne mi olur? Üçüncüsü ortada kalır yadigâr olur. Ama derseniz ki, bezirgân başı nedir kimdir, niye kapıları o açar, biz kapı çalamıyoruz da niye bezirgana sesleniyoruz, hem niye sıçan(ambar faresi) oluyoruz. Üçüncü sıçanının bahtı niye kara... Gerçekten ben de bilmiyorum. Bilemiyorum! (ekşi sözlük)
Ve Bir Şiir
Aç kapıyı bezirgân başı
Biz çocukluğumuzu toplayıp ta geldik, aşk getirdik.
Sevda yontusu zamanlardan,
Yani aşk bildiğin sevdiğim, aşk öğrendiğin sabahlardan,
Yalınayak koşup ta seslendik,
Aç kapıyı bezirgân başı, anlamın kendine ait
Biz çocukluğumuzu toplayıp ta geldik, aşk getirdik,
Kısa pantolonum vardı, ceplerinde yama
Öyle bakma bana, söylerim seni babama derdik,
Bezirgân başı biz aşklardan geldik, sana aşk biriktirdik,
İp atladık, top oynadık,
Cemil dedenin saksılarını kırdık,
Mahallenin kızları güldü bize, kaçamadık
Cemil dedenin ellerinde, nedense hep ağladık,
Okula gittik, camdan kaçtık,
Saklandık ama
Nedense hep yakalandık,
Aç kapıyı bezirgânbaşı kala kala biz kaldık,
Okul bitti, dağıldık, yatılı olduk,
Geceleri yastık kavgasında hep suçlu bulunduk,
Bando merasimi vardı şehirde,
Marş tam söylenecekken gerilerden dikkat diye bağırdık,
Bando şefi tarafından kovalandık,
Sonuçta,
Köşeyi dönemeden yakalandık be bezirgânbaşı,
Çilli aydoğan yani I don't,
Tipi tip cin fikri,
Tik'li Selami,
Kabako Salih,
Oduncu Neşet
Zoraki Timuçin,
Ve ben yani sevda yontusu zamanlardan,
Eşkenar üçgen, anlamı kendime ait
Bir zamanlardık şimdi hayal olduk,
Yıllar geçti bezirgânbaşı,
Kimimiz âşık olduk,
Kimimiz nasıl bir şey acaba deyip durduk,
Biz geldik bezirgânbaşı, aç kapıyı yinede sen,
Aşk getirdik aşk olmayan zamanlardan, ama anlamadık,
Bezirgân başı,
Biz bir tek seninle oynamadık.
/ Birkan ASKAN
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder